Diagnoza: pacjent w stanie krytycznym. Zniszczyliśmy 6 z 9 kluczowych procesów
Ziemia znalazła się w krytycznym momencie swojej historii. Spośród dziewięciu kluczowych procesów wspierających życie na naszej planecie, aż sześć przekroczyło bezpieczną granicę, a siódmy proces jest na skraju jej przekroczenia.
Takie wnioski płyną z najnowszego raportu Planetary Health Check (PHC), który ostrzega przed trwałymi zmianami i nieodwracalnymi uszkodzeniami ekosystemów. To inicjatywa mająca na celu kompleksową ocenę stanu zdrowia naszej planety. Łączy ona wiedzę naukowców z różnych dziedzin, sztuczną inteligencję oraz dane obserwacyjne, aby dostarczyć pełny obraz sytuacji.
Raport podkreśla, że wyzwania środowiskowe, takie jak zmiana klimatu, utrata bioróżnorodności i zanieczyszczenie środowiska, są ze sobą powiązane i razem wpływają na zdrowie planety oraz ludzi. Dokument o opiera się na koncepcji granic planetarnych, które definiują bezpieczny obszar działalności człowieka, pozwalający na utrzymanie stabilności ekosystemów.
Wśród dziewięciu kluczowych procesów znajdują się: zmiana klimatu, utrata bioróżnorodności, zakwaszenie oceanów, ubytek warstwy ozonowej, zmiany w systemie użytkowania ziemi, zanieczyszczenie atmosfery aerozolami, przepływy biogeochemiczne (nadmierne wykorzystanie azotu i fosforu w rolnictwie), niezrównoważone zużycie zasobów słodkiej wody oraz zanieczyszczenia chemiczne.
Zgodnie z raportem, przekroczyliśmy już sześć z tych granic, a zakwaszenie oceanów jest bliskie przekroczenia. Bezpieczne pozostają jedynie dwa procesy: ubytek warstwy ozonowej i zanieczyszczenie atmosfery aerozolami. Przekraczanie tych granic zwiększa ryzyko trwałego uszkodzenia ekosystemów, które podtrzymują życie na Ziemi. Choć nie oznacza to natychmiastowych katastrof, sygnalizuje, że wkraczamy w obszar zwiększonego ryzyka.
Autorzy raportu podkreślają, że kluczowe elementy systemu Ziemi słabną, co prowadzi do utraty odporności i wzrostu ryzyka przekroczenia punktów krytycznych. Działania lokalne mają wpływ globalny, a planeta pod presją oddziałuje na wszystkich. Ochrona Ziemi musi stać się priorytetem, jeśli chcemy zapewnić stabilność społeczną i dobrobyt.
Tajemnicze nasiono sprzed tysiąca lat. Czy naukowcy właśnie wskrzesili biblijną roślinę?
PHC to nie tylko raport, ale także narzędzie, które ma pomóc w podejmowaniu decyzji na poziomie globalnym i lokalnym oraz umożliwić przełożenie nauki na konkretne działania polityczne, gospodarcze i społeczne. Raport zwraca uwagę, że wszystkie procesy granic planetarnych są ze sobą ściśle powiązane. Aby chronić jeden, należy dbać o cały system. Autorzy sugerują, że jednym z rozwiązań może być wykorzystanie wiedzy rdzennych społeczności, które od wieków żyją w harmonii z przyrodą.
