Wspomnienie św. Kazimierza

W Wilnie, podobnie jak w kilku innych miejscach Europy wczoraj rozstawiły się liczne stragany z kolorowym rzemiosłem. Powietrze wypełnił zapach wypieków i ziół. Rozpoczęły się „Kaziuki”, a to oznacza, że wspominamy św. Kazimierza Królewicza. Jak podają źródła – jest jednym z najbardziej znanych polskich świętych. Czy znasz historię jego krótkiego życia?

Dlaczego święty?

Kazimierz urodził się 3 października 1458 r. w Krakowie na Wawelu. Był drugim z kolei spośród sześciu synów Kazimierza Jagiellończyka.

Królewicz od dzieciństwa odznaczał się nadzwyczajną pobożnością, spędzając wiele godzin na modlitwie. Złożył ślub czystości, umartwiał swe ciało postami, noszeniem włosiennicy i spaniem na gołej ziemi. Żywił szczególne nabożeństwo do Najświętszego Sakramentu i Matki Bożej. Jeśli w nocy zastawał kościół zamknięty, modlił się przed jego drzwiami. Gdy lekarze radzili mu, aby do zachowania zdrowia porzucił ślub czystości i wstąpił w stan małżeński odpowiedział, że woli umrzeć niż cnotę Bogu poślubioną stracić.

Wezwany przez ojca w 1483 r. do Wilna, umarł w drodze z powodu trapiącej go gruźlicy. Na wieść o pogorszeniu się zdrowia Kazimierza, król przybył do Grodna. Właśnie tam, „opowiedziawszy dzień śmierci swej tym, którzy mu w niemocy służyli […], ducha Panu Bogu poleciwszy wypuścił 4 dnia marca R.P. 1484, lat mając 26” – napisał ks. Piotr Skarga.

Zmarł w niedzielę przed wschodem słońca, 4 marca 1484 roku w Grodnie, prawdopodobnie na gruźlicę. Został pochowany w grobie pod kaplicą Bogurodzicy w katedrze wileńskiej, tam gdzie za życia najczęściej się modlił. Od tej pory jego grób stał się miejscem pielgrzymek.

Kiedy w 1602 r. z okazji kanonizacji otwarto grób Kazimierza, jego ciało znaleziono nienaruszone mimo bardzo dużej wilgotności grobowca. Przy głowie Kazimierza zachował się tekst hymnu ku czci Maryi Omni die dic Mariæ (Dnia każdego sław Maryję), którego autorstwo przypisuje się św. Bernardowi. Uroczystości kanonizacyjne odbyły się w 1604 r. w katedrze wileńskiej.

W ikonografii atrybutem Świętego jest mitra książęca. Przedstawiany także ze zwojem w dłoni, na którym są słowa łacińskiego hymnu Omni die dic Mariæ – ku czci Matki Bożej, do której św. Kazimierz miał wielkie nabożeństwo. Często przedstawia się go w stroju książęcym z lilią w ręku lub klęczącego nocą przed drzwiami katedry – dla podkreślenia jego gorącego nabożeństwa do Najświętszego Sakramentu.

Kaziuki

Św. Kazimierz jest jednym z najbardziej popularnych polskich świętych. Jest także głównym patronem Litwy. Co roku w rocznicę jego śmierci w Wilnie organizowane są tzw. „Kaziuki” – jeden z największych jarmarków wschodniej Europy. Sprzedaje się tam między innymi obwarzanki, pierniki i palmy; niegdyś sprzedawano także lecznicze zioła. Współcześnie Kaziuki to trzydniowy kiermasz połączony z występami artystycznymi, który odbywa się w różnych miejscach Wilna. Można na nim spotkać wiele ciekawych wyrobów rzemiosła ludowego i artystycznego. Kaziuki stały się popularne również w innych miastach Litwy, a także np. w Grodnie na Białorusi. Od niedawna organizowane są również w wielu polskich miastach z inicjatywy Polaków, byłych mieszkańców Wilna lub ich potomków.