Kartka z historii: Unia Lubelska

Dokładnie 450 lat temu, 1 lipca 1569 roku, na sejmie walnym w Lublinie podpisano Unię Lubelską. Połączyła Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie w jedno państwo, nazwane później Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Dokument ratyfikował trzy dni później król Zygmunt II August.

Unia przewidywała, że państwo będzie mieć jednego władcę wybieranego wspólnie w wolnej elekcji i wspólny Sejm. Oba kraje zobowiązały się do prowadzenia wspólnej polityki obronnej i zagranicznej, jedna też była waluta. Zachowano odrębne języki urzędowe, skarb i sądownictwo. Oba kraje miały też swoje odrębne wojska, urzędy centralne oraz tytuły i dostojeństwa, choć z takim samym zakresem kompetencji.

Obszar Rzeczpospolitej Obojga Narodów zajmował 780 tysięcy kilometrów kwadratowych, mieszkało tam ponad 6 milionów ludzi. We wcześniejszych stuleciach związek między Polakami a Litwinami polegał na luźnym układzie unii personalnej, czyli połączenia narodów przez osobę jednego władcy. Unia Lubelska była w odróżnieniu od personalnej – unią realną. Początkowo do jej zawarcia dążyli głównie Polacy, później jednak Litwini przekonali się o korzyściach, jakie mogą z tego dla nich wynikać.

Mimo różnych trudności Unia Lubelska przetrwała do XVIII wieku, do uchwalenia Konstytucji 3 maja, która wprowadzała jednolite państwo. Potem nastąpiły rozbiory Polski. Unia wygasła w 1975 roku po trzecim rozbiorze Polski.

Dziś, w rocznicę podpisania Unii, przewodniczący litewskiego Seimasu Viktoras Pranckietis otrzyma Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej.

Order ten jest nadawany cudzoziemcom i mieszkającym za granicą obywatelom polskim, którzy swoją działalnością wnieśli wybitny wkład we współpracę międzynarodową oraz współpracę łączącą Rzeczpospolitą Polską z innymi państwami i narodami.