Świadomość – czym jest i gdzie znajduje się w mózgu?
Choć wielu naukowców próbuje zredukować świadomość do pracy mózgu, bardzo trudno jest wytłumaczyć w ten sposób coś, co możemy nazwać „poczuciem świadomości”.
Francis Crick wystąpił z tezą, iż świadomość powstaje w momencie połączenia uwagi (pamięci operacyjnej) z pamięcią długoterminową, czyli RAM-u z dyskiem twardym, używając języka komputerowego. Dzięki możliwości porównywania danych bieżących (uwaga) z danymi już zgromadzonymi (pamięć długoterminowa), rozpoczyna się świadome myślenie oraz pojawia się zjawisko przytomności – tożsamości czasowej osoby.
Istotnym czynnikiem wydaje się – w tym kontekście – zwrócenie uwagi ku samemu sobie, czyli pojawienie się samoświadomości, która wymaga już zdolności wyobrażania sobie, próbowania różnych scenariuszy zachowań, odtwarzania przeszłości, podejmowania decyzji, a także wolnej woli.
Choć wielu naukowców próbuje zredukować świadomość do pracy mózgu, bardzo trudno jest wytłumaczyć w ten sposób coś, co możemy nazwać „poczuciem świadomości”, czyli przeżyciem, doświadczeniem tego, co to jest być świadomym, przytomnym. W tym kontekście pojawia się też problem qualiów, czyli jakości przeżyciowych, nieprzechodnich wrażeń wewnętrznych człowieka – np. bólu zęba oraz ich subiektywnego charakteru.
Bardzo ciekawe w specyfice pracy mózgu jest to, iż ośrodki zawiadujące ruchem ciała są blisko związane z ośrodkami myślenia (etapami) do tego stopnia, iż ćwiczenia oraz osiąganie nowych sprawności ruchowych poprawiają jednocześnie jakość myślenia. Te same struktury mózgu, które służą do planowania czasoprzestrzennego różnych zadań, uczestniczą również w ich wykonywaniu. Chodzi konkretnie o korę ruchowo-czuciową oraz płaty czołowe i przedczołowe.
Siedliskiem pamięci operacyjnej są najprawdopodobniej płaty czołowe mózgu. To tu znajduje się „centrum dowodzenia” mózgu, które koordynuje pracę poszczególnych części świadomości. W płatach czołowych dokonuje się przegląd oraz sortowanie informacji oraz odrzucanie tych, które są uznawane za zbędne lub powtarzające się. To stąd też odbywa się kierowanie wszystkimi ruchami dowolnymi ciała. Kierowanie ruchami ciała oraz przebiegami myślowymi odbywa się zawsze równolegle.
Zarówno dobrze poznane ruchy fizyczne, jak i myślowe, stają się coraz bardziej automatyczne i „schodzą” do niższych strukturalnie części mózgowia (móżdżek, pień mózgu itp.), ustępując miejsca procesom – w danym momencie – bardziej skomplikowanym, których trzeba się dopiero wyuczyć.
Dzięki procesom automatyzowania niektórych czynności, możemy wykonywać efektywnie kilka czynności jednocześnie, jak na przykład prowadzić samochód oraz rozmawiać przez telefon.
